In de gids van een wijnhandel – nou vooruit, een beetje reclame mag wel: het was Vinoblesse – lees ik over een eenvoudige wijn voor alledag: ‘Zacht kersenfruit, lief, sprankelend rank van smaak. Weinig alcohol. Energiek. Type: hoog de glazen!’ Die wijn wil ik proeven. Ik zie zelfs al voor me hoe al die eigenschappen elke dag op mij overgedragen worden. Hoe ik voortaan lief, sprankelend rank en energiek door het leven zal gaan. (Ja, hij was zeker zo lekker als de gids belooft, maar nee, hij heeft zijn eigenschappen niet op mij overgedragen. Verdorie.)
In een andere folder wordt een ook al eenvoudige wijn voor alledag aanbevolen als ‘Karakteristieke Chardonnay met veel knisperend fruit. Een echte top Chablis, die u geproefd moet hebben!’ O ja? Huh. Er staat nog net niet bij dat deze wijn ‘een pareltje’ is. Dat is de term die elke mogelijke transactie onmiddellijk onmogelijk maakt.
Voor mij dan. Ik ben erg gevoelig voor het woord. Een statige butler die van een glas port ‘een dansje door de kamer maakt’; roséchampagne ‘die het toppunt van tederheid is, van vruchten waarvoor ieder verkleinwoord te groot is’ – het is dat deze woorden niet uit folders komen, maar anders zou ik die wijnen onmiddellijk besteld hebben. Wat is dat toch met wijn en taal? Wijn spreekt voor zichzelf, zou je zeggen. Ja en nee. De moderne wijnliefhebber is pas ontstaan nadat er begrijpelijke, leesbare, mooie boeken over wijn verschenen (dat verzin ik niet zelf; het staat in de Oxford Companion to Wine). Natuurlijk, als er op een wijnkaart een Château Margaux 1947 staat (en je kunt ’m betalen), dan heb je daar waarschijnlijk geen verdere toelichting bij nodig. Maar stel nou dat er Châtau Margaux zou staan. Of Chateau Margau. Zou je de kaart dan niet met enig wantrouwen bekijken? Of op z’n minst geïrriteerd zijn?
Nu is het tamelijk zinloos je te ergeren aan wijnkaarten, want veel Nederlandse wijnkaarten wemelen van de fouten, en er is gewoonweg geen beginnen aan om je daarover op te winden. Niet alleen de namen van de wijnen worden konsekwent verkeerd gespeld, ook de begeleidende tekstjes staan vaak vol fouten. En dat is dan nog tot daaraantoe, als het dan ten minste mooie teksten zijn. Opzwepende teksten! Teksten waarvan je zin krijgt om die wijn te bestellen en de fles tot op de laatste druppel leeg te drinken! Maar nee, je leest dingen als ‘Een levendige aanval laat beetje bij beetje zijn extreme finesse zien en toch een romige afdronk’. Wil ik een wijn bestellen die me bij de eerste de beste slok aanvalt? Hoe spannend misschien ook, het antwoord is nee.
Ik ben niet van de school die vindt dat iedere restaurantbezoeker maar moet weten waar elke wijn vandaan komt en hoe hij zo ongeveer zal smaken. Ben je gek! Toelichting dus graag, met enige taalkundige logica geschreven. Maar vooral met liefde.
(2009)